Mặc dù đã có một số công trình về địa danh làng xã dưới triều Nguyễn được biên soạn nhưng đây là bộ sách đầu tiên nghiên cứu một cách có hệ thống trên toàn quốc về địa danh và địa giới hành chính cấp làng xã tại Việt Nam giai đoạn đầu thế kỷ 19 trên cơ sở nguồn địa bạ gốc hiện bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia I.
Ngoài nguồn tư liệu Địa bạ gốc, bộ sách còn được đối chiếu so sánh, bổ chú thêm nhiều nguồn tư liệu khác như các sách địa chí dưới triều Nguyễn, Công báo hành chính, Niên giám thống kê giai đoạn thuộc địa Pháp và các phông tài liệu lưu trữ giai đoạn Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Các thông tin này giúp cho phần địa danh, địa giới hành chính trong cuốn sách được kiểm chứng một cách minh xác, đồng thời giúp người đọc có cái nhìn tổng quan xuyên suốt lịch sử hình thành các vùng đất từ khi thành lập cho đến ngày nay.
Với sự công phu, tỉ mỉ hết sức có thể, công trình tập 4 này cung cấp cho bạn đọc trên 2.700 đơn vị hành chính các cấp của 6 tỉnh Nam Kỳ cũ tương đương với toàn bộ vùng đất Nam bộ hiện nay. Các đơn vị hành chính được giới thiệu ở đây chủ yếu là địa danh Hán Việt, bao quát từ cấp tỉnh tới cấp cơ sở xã/thôn.
Các địa danh mang màu sắc dân gian, địa phương liên quan đến xứ đồng, gò đồi, cột mốc, ao hồ… cũng xuất hiện trong địa bạ. Điều thú vị là hệ thống địa danh dân gian này rất phong phú và gợi mở cho người đọc nhiều vấn đề lý thú trên các phương diện ngôn ngữ, lịch sử, văn hóa,…
Đó là điểm đặc sắc của công trình, là khởi nguồn của những khảo cứu lịch sử, văn hoá, phong tục, địa danh học… trong hiện tại và tương lai.
Những địa danh tưởng chừng cổ kính trong công trình này sẽ trở nên gần gũi, là một phần trong máu thịt của lịch sử dân tộc, trong nhận thức của mỗi người bởi nó mang trong mình những ngọt bùi, cay đắng của cha ông, của lịch sử, như lời thơ của Nguyễn Khoa Điềm viết về các thế hệ cha anh “gánh theo tên xã tên làng trong mỗi chuyến di dân” và “Những người dân nào đã góp tên Ông Đốc, Ông Trang, Bà Đen, Bà Điểm”, những thế hệ mà “cuộc đời đã hoá núi sông ta”.
Bìa cuốn sách Địa danh làng xã Việt Nam qua tài liệu Địa bạ triều Nguyễn tập IV - Nam kỳ
Một số hình ảnh cuốn Địa danh làng xã Việt Nam qua tài liệu Địa bạ triều Nguyễn tập IV - Nam kỳ
ĐỌC SÁCH HAY, QUÀ LIỀN TAY
Hướng tới Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam 21/4, Ngày Sách và Bản quyền Thế giới 23/4, Trung tâm Lưu trữ quốc gia I có chương trình tri ân đặc biệt dành cho độc giả yêu ấn phẩm lưu trữ.
Chúng tôi sẽ lần lượt giới thiệu những cuốn sách thuộc chương trình trên website và fanpage Trung tâm.
Nhanh tay rinh ngay những ấn phẩm lưu trữ hot nhân dịp đặc biệt này các bạn nhé.
Chi tiết liên hệ: phòng Hành chính (chị Oanh 0915 444 858)
Hồng Nhung