Chủ trương dùng bạo lực ?

VNQDĐ thành lập ủy ban biên soạn sách, tạp chí tuyên truyền nhằm mục đích truyền bá, tuyên truyền tới quần chúng. Đầu tiên là Hồn Cách Mệnh: trong số thứ hai, nội dung đề cập đến việc hành động bằng bạo lực. Một số ấn phẩm đang trong giai đoạn chuẩn bị như bản thông tri của Đào Khắc Hùng, cuốn sách về lịch sử giành độc lập của nước Mỹ, một cuốn sách về chủ nghĩa dân tộc và chủ nghĩa đế quốc, cuốn sách viết về người tiên phong trong cách mạng.

Bên cạnh đó, VNQDĐ đẩy mạnh tuyên truyền trong binh lính. Mua chuộc binh lính được xem là một trong những phương cách đánh đuổi quân Pháp, đối tượng nhắm tới là bộ phận chỉ huy các toán quân, những người làm việc liên quan đến thiết bị chiến tranh, tuyên truyền kết nạp họ tham gia hoạt động đấu tranh của đảng nhằm hỗ trợ trang bị quân sự cho các đảng viên khác. Một số chi bộ quân sự được thành lập. Những quân nhân bị bắt thừa nhận tham gia VNQDĐ, nhưng luôn phủ nhận ủng hộ bạo lực và kêu gọi cầm vũ khí, mật thám Pháp khẳng định các điều lệ của VNQDĐ lại cho thấy điều đó. Những chú thích tìm thấy trên sổ ghi chép của Nguyễn Ngọc Sơn ghi khá cụ thể về thiết bị vũ khí, số lượng quân Pháp đóng ở Hà Nội.

Mật thám Pháp đã phục hồi được các báo cáo của Nguyễn Thế Nghiệp bị tiêu hủy trong các vụ bắt bớ, lục soát ở Nam Đồng thư xã. Đó là những tài liệu quân sự, có hướng dẫn về sử dụng lựu đạn. Viên Chánh án Tòa đại hình Brides khẳng định, hoạt động của VNQDĐ không chỉ dừng lại ở mức độ hòa bình, kêu gọi binh lính Việt trong quân đội Pháp nổi dậy cũng như cầu viện giúp đỡ quân sự từ nước ngoài.

Cuộc họp ngày 01/07/1928

Cuộc họp dự kiến diễn ra ở Gia Lâm với sự tham dự của tất cả các đại biểu, nhưng cuối cùng lại được quyết định diễn ra ở Nam Đồng thư xã. Cuộc họp cũng thống nhất cử ba đại biểu đi Xiêm La (Thái Lan) để kết nối liên lạc với các nhóm chí sĩ yêu nước lưu vong lưu trú tại đây. Trên thực tế, ba đại biểu được cử là Nguyễn Ngọc Sơn, Hồ Văn Mịch và Tú Tiềm đã thực hiện nhiệm vụ này từ tháng 6/1928. VNQDĐ quyết định mở các cửa hàng nhằm cung cấp tài chính cho các cuộc ám sát.

Cuộc họp ngày 02/09/1928

Cuộc họp diễn ra ở số 5 đường Sơn Tây (Route de Sơn Tây, Hà Nội) do Nguyễn Thái Học chủ trì. Ông đã khen ngợi 19 đảng viên bất chấp các vụ bắt bớ của Pháp vẫn tới dự họp. Ông kêu gọi các đảng viên hy sinh vì đất nước để một ngày nào đó lá cờ độc lập có thể tung bay trên đất Việt Nam, làm biến mất vĩnh viễn lá cờ của Pháp. Chương trình nghị sự của cuộc họp gồm: cử đại biểu đến Vân Nam, Quảng Châu và Quảng Tây cũng như các vùng biên giới để tiến hành các chiến dịch tuyên truyền ủng hộ đảng. Gửi đại biểu đến gặp Phan Bội Châu để thảo luận các vấn đề tuyệt mật. Thành lập Khách sạn Việt Nam để đại biểu các tỉnh có thể lưu trú trong thời gian ở Hà Nội cũng như tăng thêm nguồn tài chính cho đảng. Thành lập tờ báo xuất bản bằng chữ quốc ngữ, tăng cường xuất bản sách về cách mạng. Yêu cầu con của các đảng viên khi trưởng thành phải gia nhập đảng, tăng mức độ tuyên truyền trong lính bản xứ (khố đỏ và khố xanh). Phân phát bản tổng kết hoạt động của đảng trong tháng 7 và 8. Cũng trong cuộc họp này, số đầu tiên của Hồn Cách Mạng đã được phát cho các đại biểu nhưng các đại biểu đánh giá là có nội dung không phù hợp với trình độ của đa số đảng viên.

Cuộc họp ngày 01/11/1928

Cuộc họp diễn ra tại ngõ Bourrin (phố Yên Ninh ngày nay, Hà Nội) do Nguyễn Thái Học chủ trì. Ông đã quyết định quyên góp tiền để đưa các đại biểu sang Trung Quốc. Hội nghị bàn về những đảng viên được cử đi sang Trung Quốc. Báo cáo tài chính tháng 9 và 10 không hoàn tất và phiên họp bất thường được quyết định diễn ra vào ngày 11/11.

Cuộc họp ngày 11/11/1928 tại Khách sạn Việt Nam

Trong cuộc họp này, ba đại biểu đã được cử sang Trung Quốc và các đảng viên được kêu gọi quyên góp tiền để chi trả cho chuyến đi này. VNQDĐ cũng quyết định gửi 100 đồng hỗ trợ Nguyễn Ngọc Sơn quay về Bắc Kỳ. Các đảng viên thống nhất đóng 5% lương hoặc thu nhập. Cuộc họp cũng ca ngợi lòng dũng cảm của các đảng viên đương đầu với những hiểm nguy trong hành động cách mạng, tổng kết tài chính tháng 9 và 10 của đảng, chương trình hành động. Tạp chí Hồn Cách Mạng số thứ 2 với những thay đổi về nội dung cho phù hợp được phát cho các đại biểu dự họp. Chính trong cuộc họp này mà kế hoạch ám sát Toàn quyền Đông Dương Pasquier đã được đưa ra. Sự sụp đổ của Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (tức Thủ tướng) Pháp Poincaré xoa dịu các lo ngại của các đảng viên của Tổng bộ. Họ cho rằng sự kiện này sẽ ngăn viên Toàn quyền rời khỏi Đông Dương.

Cuộc họp ngày 25/12/1928

Cuộc họp diễn ra tại phố Charron kéo dài (phố Mai Hắc Đế ngày nay, Hà Nội), vẫn do Nguyễn Thái Học chủ trì với sự tham dự của các đại biểu của nhiều tỉnh. Điều lệ đảng đã có những sửa đổi, được sao chép và phân phát cho các đảng viên dự họp. Tổng bộ cũ kết thúc nhiệm kỳ và Tổng bộ mới ra đời phù hợp với điều lệ vừa được sửa đổi. Các ban Lập pháp và Hành pháp cần phải được thành lập. Cuộc họp tiến hành bầu thành viên của ban Lập pháp, sau đó chỉ định các thành viên của Ủy ban thuộc ban Hành pháp. Các đại biểu khác được phân bổ về hai bộ. Trước khi giải tán, Tổng bộ cũ đã đọc các báo cáo về tình hình của đảng, dự đoán về một sự can thiệp từ bên ngoài, những quan hệ cần duy trì để đạt được các mục tiêu: Nguyễn Thái Học và Tú Tiềm được chỉ định để hoàn thành sứ mệnh bên Trung Quốc. Cuối cuộc họp, tổng bộ cũ đã trao lại quyền cho tổng bộ mới và cuộc họp tiếp theo dự kiến diễn ra ngày 01/01/1929.

Cuộc họp ngày 01/01/1929 vẫn tại địa điểm cũ. Đây là cuộc họp của Ban Hành pháp và Lập pháp. Ban Hành pháp do Nguyễn Khắc Nhu chủ trì, Lê Xuân Hy là Phó chủ tịch. Ban Hành pháp do Nguyễn Thế Nghiệp làm Chủ tịch, Lê Văn Phúc là Phó chủ tịch. Nguyễn Khắc Nhu đọc diễn văn nói về tình hình đất nước bị quân Pháp chiếm đóng, mọi tự do bị bóp nghẹt và đảng phải sử dụng mọi sức mạnh để phát động cách mạng. Nhiều câu hỏi được đưa ra trong chương trình nghị sự liên quan đến vấn đề tài chính như việc gửi 2.000 đồng cho Nguyễn Thái Học và Tú Tiềm đang ở Trung Quốc. Nguyễn Thế Nghiệp giải thích về các quy chế liên quan đến việc phân chia Tổng bộ thành hai ban. Mục đích của biện pháp này là dẫn tới nguyên tắc phân chia quyền lực. Các quyết định khác được xem xét kỹ lưỡng. Chương trình nghị sự do chủ tịch ban Lập pháp đưa ra gồm :

1. Xem xét học thuyết Tam dân; 2. Xem xét các  kỷ luật. Nguyễn Thế Nghiệp cũng trình bày một số vấn đề khác : quy chế quy định cách thức hợp tác giữa hai ban, xem xét tình hình của khách sạn, các khoản vay cần tiến hành. Ông cũng nói về chuyến đến sắp tới của Toàn quyền Đông Dương cũng như các vấn đề xoay quanh chủ đề này. Hoàng Văn Tùng cho biết đã xem xét đến vấn đề đó, nhưng cần giữ bí mật ở mức cao nhất có thể, ngay cả trong các cuộc họp của đảng.

Vừa trở về từ Nam Kỳ, Nguyễn Ngọc Sơn, đã báo cáo kết quả của các hoạt động tuyên truyền, những kết nối liên lạc với Nguyễn An Ninh, Trần Nguyên Phú và Nguyễn Đinh Kiêm.

Cuộc họp ngày 20/01/1929

Cuộc họp được tiến hành tại nhà của Hoàng Thúc Gị, phố Goussard (phố Thái Phiên ngày nay, Hà Nội). Chu Dưỡng Bình, người từng được cử sang Trung Quốc để liên lạc với một số lãnh đạo Trung Quốc báo cáo kết quả công việc. Nguyễn Thế Nghiệp và một số đại biểu tham dự nêu câu hỏi. Nguyễn Thế Nghiệp muốn thông qua Phan Bội Châu để tiếp cận với các lãnh đạo Trung Quốc. Trước tình hình tài chính đáng lo ngại của Khách sạn Việt Nam, ông kêu gọi các đảng viên quyên góp tiền để duy trì sự tồn tại của nhà nghỉ.

Cuộc họp ngày 02/02/1929, cũng vẫn tại nhà Hoàng Thúc Gị

Đây là cuộc họp cuối cùng, với vấn đề chính được nêu ra là việc quản lý kém Khách sạn Việt Nam của Hoàng Văn Đào tức Mỹ Hữu Đào. Một số đảng viên đề nghị thành lập một số nhà nghỉ tự quản mỗi tỉnh. Có chia rẽ trong nội bộ đảng.

Nguyễn Thái Học, Nguyến Thế Nghiệp dự kiến việc kinh doanh nhà nghỉ là nguồn thu thường xuyên của đảng, để không phải quyên góp tiền từ các đảng viên. Đề nghị này từng được trình lên trong cuộc họp hồi tháng 7/1928 và đã được chấp nhận dù có những phản đối. Tháng 9/1929 Nguyễn Thái Học đi Thanh Hóa và quyết định giao cho Hoàng Văn Đào làm chủ nhà nghỉ. Khách sạn Việt Nam mở cửa từ ngày 26/10 tại phố Hàng Bông nhưng Hoàng Văn Đào bị ban quản trị từ chối thừa nhận là người đứng đầu nhà nghỉ. Nguyễn Thái Học buộc phải tìm người thay thế là Hoàng Văn Đào. Thời gian đầu, nhà nghỉ kinh doanh có lãi, nhưng sau đó bắt đầu thua lỗ. Nguyên nhân của những thua lỗ được thu ngân Nguyễn Đức Lung viết trong thư gửi tỉnh bộ Hà Nội như sau: Nhà nghỉ đang nợ nần, quỹ trống không, không có khách, trước đây, các ngày chủ nhật và thứ năm đều thu về hơn 200 đồng, nhưng nay không đến 100 đồng. Không có lãi : mỗi bữa ăn giá 0,90 đồng, trong khi chi phí hết 0,70 đồng, không kể cà phê. Chúng tôi không biết lấy tiền ở đâu để trả tiền thuê nhà, điện, nước, nhân công… Các nhân viên không tận tụy, nghỉ làm từ 9h tối vì họ do các đảng viên chọn, các nhân viên nhà bếp hoang phí, người quản lý trích tiền hoa hồng quá cao, ông ấy lấy thực phẩm từ Thanh Hóa mà không quan tâm đến việc chúng đắt hơn so với ở Hà Nội. Cựu thu ngân Nguyễn Văn Kính mắc nhiều sai phạm. Các thành viên của VNQDĐ đến ăn nhưng không trả tiền, không chỉ 3,4 lần mà có khi đến nhưng lại từ chối thanh toán chi phí phải trả. Các phòng nghỉ không đáp ứng được mục đích sử dụng, mọi chi tiêu không được các đảng viên thanh toán đầy đủ. Mỗi người điều hành nhà nghỉ theo cách của họ. Hoàng Văn Đào và Hoàng Văn Tùng đối xử không tốt đối với các đảng viên làm việc tại nhà nghỉ. Một số đảng viên yêu cầu quỹ của đảng trả tiền cho các chi tiêu cá nhân của họ. Nhà nghỉ hiện bị nợ hơn 2.000 đồng tiền nợ cần phải thu về phần lớn trong đó là không thể. Khách sạn Việt Nam là nguồn thu chính của VNQDĐ. Trong tổng số tiền 10.000 đồng quyên góp để lập nhà nghỉ này, 6.000 đồng đã tiêu hết trước khi khai trương.

Nguồn thu của VNQDĐ mỗi quý ước chừng 2.000 đồng và ngày 01/01/1929, đảng ra quyết định quyên góp tiền bằng cách trích 5% lương hoặc thu nhập của các đảng viên. Khách sạn Việt Nam được lập ra nhằm cung cấp tài chính cho hoạt động tuyên truyền, nhưng trên thực tế, nó lại ngốn phần lớn nguồn tài chính của đảng và duy trì tồn tại nhờ vào tiền quyên góp tự nguyện từ đảng viên.

Cũng trong cuộc họp, người soạn thảo chương trình hành động của VNQDĐ là Ngô Văn Triện ( tức Trúc Khê) đã nêu ra những điều kiện của một nhà tuyên truyền giỏi : có thể chất, trí tuệ và đạo đức tốt. Ông cũng đưa ra những lời khuyên trong việc tuyển thêm đảng viên, xem xét cá nhân cũng như cách tiếp cận tiếp xúc.

Phiên tòa ngày 02/07/1929 xét xử các đảng viên của Việt Nam Quốc dân Đảng

Ngày 29/02/1929, tên trùm mộ phu Bazin bị ba đảng viên của VNQDĐ là Nguyễn Văn Viên, Nguyễn Văn Lân và Nguyễn Đức Lung (Ký Cao) ám sát. Trong bốn tháng sau đó, Pháp đã tiến hành bắt bớ 227 người, ba người trốn thoát. Cũng theo báo cáo này, nhà tù Hỏa Lò - nơi giam giữ 227 tù nhân không đáp ứng được các điều kiện giam giữ cần thiết số lượng tù nhân chính trị lớn như vậy. Bản báo cáo của Brides khẳng định toàn bộ 227 người trên đều tham gia các phong trào đấu tranh chống Pháp, phần lớn trong số những người  bị Pháp kết án làm việc trong chính quyền Pháp hoặc bản xứ :

Thư ký các tòa Công sứ : 8 người

Giáo viên bản xứ trường tư thục : 4 người

Giáo viên dạy chữ Hán : 2 người

Sinh viên : 6 người

Nghị viên, hội viên, nhân viên trong chính quyền bản xứ : 13 người

Phóng viên : 4 người

Nhân viên : 10 người

Thư ký tại các cơ quan chính quyền khác : 28 người

Giáo viên dạy tại các cơ sở công : 36 người

Địa chủ, làm nông, thầy lang : 37 người

Buôn bán, thợ thủ công và các nghề khác : 39 người

Quân đội : 40 người

Ngày 02 và 03/07/1929, Tòa Đại hình Bắc Kỳ tuyên án 227 người bị bắt, 147 người trong số đó được miễn tố do vai trò của họ trong các cuộc đấu tranh, 78 người bị kết án. Tình hình sức khỏe của Hồ Văn Mịch rất yếu, ông ho ra máu và được chuẩn đoán chỉ còn sống được ít ngày .

Kết án vắng mặt :

Nguyễn Thái Học, Nguyễn Khắc Nhu, Dương Hạc Đình : 20 năm tù giam ;

Nguyễn Tường Loan : 10 năm tù giam

Nguyễn Như Hy : 5 năm tù giam

Nguyễn Văn Viên (Hà Nội) : 15 năm tù giam 

Nguyễn Văn Viên (Bắc Ninh): 10 năm tù giam 

 Kết án :

Phạm Tuấn Tài : 15 năm tù giam

Hoàng Thúc Gị : 10 năm tù giam

Nguyễn Ngọc Sơn : 10 năm tù giam

Lê Văn Phúc : 10 năm tù giam

Tương Đan Bảo[1]: 10 năm tù giam

Nguyễn Thế Nghiệp : 10 năm tù giam

Đào Khắc Hùng (tức Đào Nam Hinh, Đào Hinh, Đào Hinh Nam) : 10 năm tù giam

Nguyễn Thái Trác : 5 năm tù giam

Hồ Văn Mịch : 5 năm tù giam

Hoàng Trác : 10 năm tù giam

Hoàng Phạm Trân (tức Nhượng Tống), Lê Xuân Hy (tức Cử Hy), Nguyễn Văn Năng, Trần Văn Môn, Đặng Xuân Tiếp, Phạm Hữu Phùng, Nguyễn Công (Ngọc) Riêu, Hoàng Hồ, Lê Văn Chu, Đoàn Mạnh Chế, Trần Bích, Phạm Duy Kiêu (tức Hàn Kiêu), Nguyễn Danh Doi, Đặng Đình Hướng, Nguyễn Văn Đàm : 5 năm tù giam

Lê Thành Vị, Chu Dưỡng Bình, Phạm Hữu Chinh, Phạm Tiềm, Trương Văn Tân, Đặng Đình Diên, Nguyễn Văn Kệch, Đoàn Tiệp (tức Phó Tiệp), Nguyễn Văn Khoa (có sách ghi là Khác), Đào Danh Hợi, Đào Viết Chuyên, Trần Hưng Long, Đặng Ngọc Như (tức Giáo Như), Nguyễn Canh Hoan, Nguyễn Trọng Phú, Trần Bình Kim, Nguyễn Đăng Đóa, Phùng Văn Đê : 5 năm tù giam

Nguyễn Hữu Đạt, Hà Đức Vong, Hoàng Văn Đao, Chu Văn Phác, Nguyễn Văn Loan, Nguyễn Triệu Luật, Nguyễn Kim Ngữ, Vũ Đức Hiền, Trần Xuân Ngưỡng, Vũ Tá Chu, Trần Văn Chinh, Ngô Thúc Địch, Lê Văn Quyền, Đặng Minh Phụng, Lê Đức Phong, Liễu Bá Dung, Nguyễn Văn Vỵ, Nguyễn Duy Cương, Phạm Hữu Nữu, Phạm Liên Hoa, Ngô Văn Triên, Trịnh Thế Hưng, Lê Trọng Dang, Nguyễn Văn Tôn, Lê Văn Tô, Nguyễn Thư Hoàng, Lê Duy Châu, Nguyễn Văn Tâm, Phó Đức Chính, Nguyễn Đức Phương, Mai Ngọc Thiệu (Cả Sâm), Nguyễn Huy Viên, Phạm Minh Đức : 2 năm tù giam

Nguyễn Hữu Đạt, Chu Dưỡng Bình, Phạm Hữu Chinh, Phạm Tiềm, Hà Đức Vương, Nguyễn Văn Loan, Nguyễn Triệu Luật, Nguyễn Kim Ngữ, Vũ Đức Hiền, Trần Xuân Ngưỡng, Đặng Đình Diên, Trần Văn Chinh, Ngô Thúc Địch, Lê Văn Quyền, Đặng Minh Phụng, Lê Đức Phong, Liễu Bá Dung, Phạm Hữu Nữu, Ngô Văn Triện, Trịnh Thế Hưng, Lê Văn Tô, Nguyễn Thư Hoàng, Nguyễn Văn Tâm, Phó Đức Chính, Nguyễn Đức Phương, Nguyễn Huy Viên tạm thời được hoãn thi hành án.

Mật thám Pháp cũng cho rằng VNQDĐ đứng sau vụ ám sát Trịnh Thị Nhu và Trịnh Thị Uyển ở Hải Phòng. Hai người này bị nghi ngờ đã phản bội VNQDĐ và vụ ám sát này có nhiều điểm khá tương đồng với vụ ám sát trùm mộ phu Bazin.

Viên Chánh án Tòa đại hình Bắc Kỳ đánh giá VNQDĐ đã hoạt động khá thành công, khi kết nạp nhiều đảng viên là viên chức làm việc trong chính quyền Pháp hay chính quyền bản xứ.  Hơn thế, chỉ trong thời gian ngắn (hơn 1 năm), Nguyễn Thái Học và các cộng sự của ông đã biến tổ chức quy mô nhỏ là Nam Đồng thư xã thành một đảng chính trị chống Pháp có quy mô lớn, với các ban Lập Pháp, Hành pháp, Tòa án tối cao. Tháng 12/1928, mật thám Pháp ước tính VNQDĐ khoảng 800 đảng viên thuộc 70 chi bộ và đến tháng 2/1929, khoảng 1540 đảng viên thuộc 120 chi bộ.